(ANKARA) – CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in dinlediği hayvancılıkla uğraşan Yavuz Solak, “Arpa geçen sene 6 liraydı, şu anda 6 lira. Kepek fiyatı düştü ama ne hikmetse yem fiyatları düşmüyor. Televizyonlarda bas bas bağırıyorlar et yüksek, süt yüksek. Bunun maliyetini bilen yok. Bugün bir çuval yemi fabrikadan ben direk alıyorum 530-540 liraya alıyorum, ufak işletmeler 600-650 liraya alıyor. Bu da tabii ki insanları çok zora sokuyor” diye konuştu.
CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde’nin Altunhisar ilçesinde İstanbul’da medikal sektöründe çalışırken memleketine dönerek hayvancılık yapmaya başlayan ve 13 yıldır hayvancılık ile uğraşan Yavuz Solak’ı işletmesinde ziyaret ederek hayvancılığın sorunlarını dinledi. Yavuz Solak, yem girdisinde yaşanan artış, süt fiyatlarının maliyetin altında gerçekleşmesi, sanayicilerin süt fiyatlarını baskılama politikaları, sektördeki denetim eksikliği ve hayvancılık politikalarında yaşanan sorunlardan dert yandı.
Küçük aile tipi işletmeler kapandı
Niğde’nin Altunhisar ilçesinde küçük aile tipi işletmelerin artan girdi fiyatlarına dayanamayıp faaliyetlerine son verdiğini verdiğini ve ilçede çok sayıda ahırda hayvan olmadığını belirten Gürer, “1 ila 10 arasında hayvanı olan ahırlarımızın çoğu boşaldı, çünkü yem fiyatlarındaki aşırı artış çiftçilik yapmayanları(yemini kendi üretemeyenleri) bu işten kopardı. Küçük aile tipi işletmelerde artık ahırlarda çok az hayvan var. Orta büyüklükteki işletmelerde ise hayvan olmasına rağmen giderleri arttı. Dolayısıyla bu işi yapanların da sıkıntıları var. Önemli olan hayvancılığın sürdürülebilirliği.” diye konuştu.
“Faize koysam daha karlıyım”
13 sene önce İstanbul’da medikal sektöründe çalışırken memleketine dönerek yatırımlarını besiciliğe başlayan Yavuz Solak yaşadığı sıkıntıları anlatırken, ” Ben işimi yürekten yapıyorum, severek yapıyorum. Tekrar yapılması gerekirse yaparım ama şöyle ki, yatırdığımız paranın karşılığını alamıyoruz. Bugün bu işletmeyi kurabilmek için en az 15-20 milyon TL para lazım, hayvanlar hariç. Ben bu parayı şimdi götürüp bankaya yatırsam, aylık getirisini siz hesap edin. para kazanıyor muyuz? Kazanıyoruz, yalan yok, ama yatırdığımızın karşılığını alamıyoruz. Bunun tedavi masrafları var, ölümü var, kalımı var, işçi masrafı var. 24 saat biz buradayız” şeklinde konuştu.
“Bizim sırtımızdan hem sütün fiyatını çekiyorlar, hem süt almama gibi bir duruma gidiyorlar”
Gürer, şunları söyledi:
“1 litre süt, şu an ulusal süt konseyi tavsiye fiyatı 14 lira 75 kuruş, ama sütün kalitesine göre fiyat değişiyor. Küçük işletmeler çiğ sütü anında satmak zorunda, daha çok zarar ediyorlar. Şu anki süt fiyatı sizi kurtarıyor mu?” şeklinde sorması üzerine üretici Yavuz Solak, “Ben şöyle basit bir hesap yapıyorum. Normalde hayvanlara verdiğimiz fabrika yemi, 1 aylık süt parası eğer 3 aylık kesif yemi karşılıyorsa sütten para kazanıyorsunuz anlamına gelir, şu anda onu yapamıyoruz. Çünkü fabrikalar da şu anda süt fiyatlarını geri çekmeye başladılar. %38 elektriğe gelen maliyet, mazota gelen maliyet. Sağ olsunlar, bizim sırtımızdan hem sütün fiyatını çekiyorlar, hem süt almama gibi bir duruma gidiyorlar. Sıkıntı şu, konsol mekanizması yok yani. Bugün itibarıyla yaklaşık 4-5 tane süt tozu fabrikası teşvikle kuruldu, hiçbiri çalışmıyor, vatandaşın sütünü aşağı çekmeye çalışıyorlar süte gelen 10 kuruşluk zammın ardından 20 kuruşluk yeme zam geliyor. Arpa geçen sene 6 liraydı, şu anda 6 lira. Kepek fiyatı düştü ama ne hikmetse yem fiyatları düşmüyor. Televizyonlarda bas bas bağırıyorlar et yüksek, süt yüksek bunun maliyetini bilen yok. Bugün bir çuval yemi fabrikadan ben direk alıyorum 530-540 liraya alıyorum, ufak işletmeler 600-650 liraya alıyor. Bu da tabii ki insanları çok zora sokuyor, ben yonca mı kendim yetiştirdiğim halde başa baş çıkıyorum.”
“Teşvikler takip edilmeli”
Yavuz Solak, “Yapılması gereken, teşviklerin kontrol edilmesi gerekiyor. Ben burayı kurdum, ne hayvanlarıma ne de ahırıma hibe almadım. Önüne gelene hibe veriliyor. Yani dediğim gibi, esas sıkıntı kontrol mekanizması. Bugün makine teşviği alıyorlar, 3 gün kullanıyorlar. Bu makineyi kullanıyor musun, kullanmıyor musun diye soran yok. Ben akılsız mıyım burada, hiçbir hibeden faydalanmıyorum, gece gündüz çalışıyorum, vergi mi veriyorum? Yönetimin en büyük sıkıntısı, ben destek veriyorum, zam yapmıyorum. Ben destek veriyorum, diyor, ete zam yapmıyor, böyle bir mantık yok” dedi.
“Hayvan ilaçları 4-5 bin lirayı buldu”
Gürer, “Sütü topladıktan sonra sanayiciye veriyorsunuz, sonra sanayici kendisi yemi kolayca zam yapıyor, süte zam yapmıyor. Hayvancılığın yüzde 70 gideri de yemden oluşuyor. 1 litre süt satarsan, bir buçuk kilo yem almam lazım, ama şu an o denge bozuldu. bir hayvanın ufacık bir iğnesi 2000-3000 lira. Bir kontrol yok, kafasına göre ilaç satıyor firmalar. Bugün bir hayvanınız hastalandığı zaman tedavisi 4-5 bin lirayı buluyor” ifadesini kulandı.
“Bir hayvan 10 kilo yem yiyor”
Besici Yavuz Solak, “Bir hayvan 10 kilo yem yiyor, yaklaşık 5-6 kilo yonca yiyor, 1 kilo saman yiyor, 25 kilo civarı da silaj yiyor. 1 yıl sonunda bu hayvanın maliyeti, sattığınız zaman yerine yenisini alacaksınız, alamazsınız. Hayvana iyi bakar ve sütten verim alırsanız, yavruyu öldürmezseniz kar edersiniz, ama işletmelerin en büyük sıkıntısı da bu. Buzağı ölümü bende yüzde 10’u geçmez, ama yüzde 20-yüzde 30’u bulanlar var. Normalde yüzde 5’i geçmemesi lazım” diye konuştu.
“Sektörün en büyük sorunu yem fiyatlarındaki artış”
Gürer, “Sektörün en büyük sorunu yem fiyatlarındaki artış, sütün değerini alınamaması. Bunun yanı sıra hayvanın giderinin artması, buna rağmen gelirinin daralması mevcut faiz sisteminde. bu parayı faize koysam daha çok kazanırım, noktasına besici geldi” dedi.
Yavuz Solak, “Şu an ben şöyle söyleyeyim, asgari ücret yaklaşık 6-7 bin lira arttı, bugün SSK primi 6.500-7000 lira olmuş, elektriğe geçenlerde yüzde 38 zam geldi, mazota geldi ama süte zam yok. Peki şimdi bu nasıl tolere edilecek, nasıl karşılanacak? Gider artıyor, gelir daralıyor. Ben şunu istiyorum, çiftçi üstünden enflasyonu düşürmeye çalışmasınlar, yani çiftçinin çiğ sütü şu anda para etmezken markette 2-3 katıyken, o zaman enflasyonu marketi baz alsın. Enflasyona değer biçeceklerse gitsinler, marketteki fiyatı değerlendirsinler, aracılık sistemini takibe alsınlar. Yani şu anda Hal Yasası çıkacaktı, hal kurulacaktı” dedi.
Gürer ise, “Üreticinin üzerinden enflasyonu düşürmek mantıklı değil, üretici üretimden uzaklaşırsa, bu kez de piyasadaki ürün azalır, ürün darlığı fiyatı katlar. Onun için mutlak suretle üretici destekleyecek politikalar geliştirilmeli.” şeklinde konuştu.
Üretici Yavuz Solak, ülkemizdeki hayvan sayısına ait verilerin doğru olmadığını belirterek, “Benim ahırım burada, Niğde’deki sayılı en düzenli ahırlardan bir tanesi. Bakanlık diyor ki, “Ya efendim, Türkiye’de şu kadar hayvan var.” Mümkün değil, hayvan yok. Örnek veriyorum, bu arada 150 hayvan varken, 160-170 hayvan görünüyor. Ne yapıyorlar? Hayvanın düşümü yapılmıyor. Kredi kullanırken çiftçi, onu kullanmaya çalışıyor. Hayvan sayısı çok gösterilmiş, halbuki özünde o kadar hayvan yok. Devlet büyükleri ahırları tek tek gezecekler mi bilmiyorum ama hayvan varlığını doğru çıkarmaları gerekiyor.” diye konuştu.
Gürer, “Türkiye’de tarım sayımı en son 2001 yılında yapılmış. Ondan sonra son 10 yılda ciddi oranda Türkiye’de küçükbaş ve büyükbaş hayvan eksilmiş, bayramda da 4 milyon eksildi, toplamda 10 milyon hayvan eksildi. Bu hayvan varlığında bu kadar düşmeye rağmen Avrupa birincisi diyorlar, ya o komik oluyor, çünkü küpe sayısı olarak doğru varlığımız var, ama hayvan varlığı olarak yok.” dedi.
“Süt ineklerinin kesime gidilmesi seyredildi”
Gürer, “Bundan 3 yıl önce dişi inekler, düveler, gebe inekler kesime gitti. Bir ineğin kesilmesi ile en az 4 tane hayvanın da beraberinde dünyaya gelmesi önlendi. Bugünkü yaşanan krizin bir nedeni de et fiyatları düşük olsun diye piyasayı dengelemek adına o dişi hayvanların kesimini seyrettiler. Çünkü yem fiyatı arttı mı millet kesime gönderiyor, bunun da rolü var. Bak, şimdi ne diyorsun, 9 kere yavruladı diyorsun. Eğer bir hayvan sağlıklı bir biçimde bakılır ise, buzağı için o hayvan yetiştirilirse Türkiye’de hayvancılığın sorunu kalmaz” şeklinde konuştu.
Yavuz Solak, şunları söyledi:
‘Şu karşı kaşağının oradaki hayvan 10 tane yavru doğurdu, ben 2 sene önce buzağı olmasın diyordum. Samimi söylüyorum, buzağı olmasın diyordum, çünkü içtiği sütün karşılığını alamıyordum. Bizim burada konuşmamız da bir şey düzelecek mi zannetmiyorum ama.” Şeklindeki sözleri üzerine CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, ” Yetkililere, şimdi bu konuları anlatıyoruz, söylüyoruz. Genelde ahıra gelip de yerinde tespit çok az olduğu için, sizler konuştuğunuz duyulsun ülke için önlem alınsın. Ben her zaman söylerim, tarım stratejik bir alandır, ülkenin geleceğidir. Biz de bu nedenle burada sizleri ziyaret ediyoruz, sorunları yerinde saplamaya çalışıyoruz.”
